De verbazing was groot toen de FSMA in mei 2015 in België een methode introduceerde die in Nederland en het Verenigd Koninkrijk reeds werd gebruikt ter bestraffing van bepaalde met MiFID strijdig bevonden praktijken. Sinds 1 november 2007 hebben bankinstellingen zogenaamde "bermudan swaps" verkocht aan KMO's die geen professionele beleggers zijn in de zin van MiFID. In essentie omvatten die financiële instrumenten ter indekking van een stijging van de rentevoeten een optie die de bankier het recht gaf om het derivaat eenzijdig te beëindigen, terwijl de klant niet over een gelijkaardige optie beschikte.
Door het onconventionele anticrisisbeleid van de centrale banken via massieve liquiditeitsinjecties, hebben de rentevoeten een historisch laagtepunt bereikt. Door de kunstmatig laag gehouden rentevoeten hebben de swaps ter indekking van een verhoging van de rentevoeten er al die jaren toe geleid dat de KMO's die zulke swaps hadden afgesloten grote sommen moesten betalen.
Bovenop het onevenwichtig karakter van dergelijke opties in het voordeel van de kredietinstellingen, heeft de FSMA de banken ook verweten dat zij niet de nodige maatregelen hadden getroffen om de middelen en noden van hun klanten te identificeren en hen ook niet naar behoren hadden geïnformeerd.
Mocht de FSMA het bij deze berisping hebben gelaten, dan zou haar initiatief als een passende ordemaatregel zijn onthaald die kadert binnen haar bevoegdheden ter bescherming van de financiële consument, en dus als een waarschuwingssignaal aan de sector.
De FSMA is echter nog een stapje verder gegaan. Ze heeft haar beslissing in abstracto gepubliceerd en concrete oplossingen opgelegd die zij noodzakelijk achtte om deze fout te herstellen. Alle gebrekkige situaties die als zodanig werden geïdentificeerd door FSMA werden aan een "remediering", onderworpen die binnen de 4 maanden moest uitmonden in een individuele regeling per klant (een compensatie die als "commerciële geste" wordt bestempeld). Het hoeft dan ook niet te verbazen dat dit voor de nodige ophef heeft gezorgd in de sector en, hoewel de bewuste 4 maanden bijna verstreken zijn, zijn heel wat gevallen nog steeds niet "geremedieerd". Hoewel de rechtspraak aanvankelijk de bankinstellingen leek bij te treden, lijkt het nieuwe standpunt van de FSMA het tij te doen keren in het voordeel van de consumenten van financiële producten. Pleiters beschikken voortaan over nieuwe argumenten en kunnen verwijzen naar het gezag van de toezichthouder.
Dit toont nogmaals aan dat een belangrijke rol is weggelegd voor compliance officers die steeds over de "billijkheid" en "transparantie" binnen het bedrijf moeten waken, twee begrippen die in deze onrustige tijden van lage rentevoeten te pas en te onpas worden gebruikt.