Op 21 mei 2015 is het ontwerp van wet met betrekking tot de sociale verkiezingen van 2016* aangenomen in de Kamer. Ondernemingen die in 2015 gewoonlijk gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstellen, moeten sociale verkiezingen organiseren tussen 9 en 22 mei 2016. De stappen van de verkiezingsprocedure zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van de sociale verkiezingen van 2012. De occulte periode blijft een aandachtspunt. Het ontwerp van wet zet verder in op de informatisering van de verkiezingsprocedure, die reeds in 2008 was ingezet. Voor de ondernemingen die zich geregistreerd hebben, zal de webapplicatie in de loop van november 2015 toegankelijk zijn.
Op 21 mei 2015 heeft de Kamer het wetsontwerp met betrekking tot de sociale verkiezingen van 2016 aangenomen en ter bekrachtiging aan de Koning voorgelegd. Net als bij de vorige sociale verkiezingen (2012) zijn de verschillende stappen en modaliteiten van de verkiezingsprocedure bij wet vastgelegd (terwijl het voordien gebruikelijk was om dit bij koninklijk besluit vast te leggen). Anders dan bij de vorige sociale verkiezingen staan alle bepalingen in éénzelfde wet: de (aangepaste) wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen.
Het doel van de sociale verkiezingen is om de werknemers toe te laten hun vertegenwoordigers in de ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk te verkiezen. Elke onderneming die in 2015 gewoonlijk gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstelt, is verplicht om in 2016 een comité voor preventie en bescherming op het werk in te richten of te vernieuwen. Elke onderneming die in 2015 gewoonlijk gemiddeld ten minste 100 werknemers tewerkstelt, is bovendien verplicht om in 2016 een ondernemingsraad in te richten of te vernieuwen. Voor ondernemingen waarvan het gewoonlijk gemiddeld aantal werknemers is gedaald van ten minste 100 in de aanloop naar de sociale verkiezingen 2012 (en die dus in 2012 een ondernemingsraad moesten instellen of vernieuwen), naar ten minste 50 (maar minder dan 100) in 2015, geldt een bijzondere regel. In die ondernemingen moet de ondernemingsraad in 2016 worden vernieuwd, maar moeten de leden van de ondernemingsraad niet worden verkozen. Hun mandaat wordt immers uitgeoefend door de afgevaardigden van het personeel verkozen voor het comité voor preventie en bescherming op het werk.
In ondernemingen waar sociale verkiezingen moeten plaatsvinden, moeten die verplicht worden georganiseerd op een datum tussen 9 en 22 mei 2016, volgens de bij wet vastgestelde procedure. De stappen van de procedure en de inhoud van deze stappen zijn in principe identiek gebleven met wat gold voor de sociale verkiezingen 2012.
Dit betekent onder meer dat opnieuw rekening moet worden gehouden met een occulte periode. Gedurende die occulte periode zijn werknemers die zich kandidaat hebben gesteld voor de sociale verkiezingen reeds beschermd tegen ontslag, hoewel de werkgever nog niet op de hoogte is van hun kandidatuur. De occulte periode wordt berekend in functie van de dag ("X") van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt; deze aanplakking moet gebeuren tussen 9 en 22 februari 2016. De occulte periode loopt zo van 10-23 januari 2016 (X-30) tot 15-28 maart 2016 (X+35, dit is de uiterste datum voor indiening van kandidatenlijsten bij de werkgever). In bepaalde gevallen kunnen de kandidatenlijsten echter nog worden gewijzigd na X+35. Pas op X+77 worden de kandidatenlijsten definitief afgesloten, dus op 26 april – 9 mei 2016. Bijzondere voorzichtigheid is dus geboden voor ontslagen tussen januari en mei 2016.
Het wetsontwerp bevestigt dat de vertrouwenspersoon die deel uitmaakt van het personeel van de onderneming waar hij zijn functie uitoefent, noch werkgevers-, noch personeelsafgevaardigde kan zijn in de ondernemingsraad of in het comité voor preventie en bescherming op het werk van die onderneming.
Een groot deel van de wijzigingen die de wet tot stand zal brengen, is gericht op de verdere informatisering van de verkiezingsprocedure. Het gebruik van de webapplicatie wordt uitgebreid. Een nieuwigheid is dat het voor de representatieve werknemersorganisaties mogelijk zal zijn om de kandidatenlijsten (met uitzondering van kandidatenlijsten voor kaderleden) via de webapplicatie in te dienen.
De webapplicatie zal reeds in de loop van november 2015 toegankelijk zijn voor de ondernemingen, en dus vóór de start van de eigenlijke verkiezingsprocedure. De inlogcodes om toegang te krijgen tot deze applicatie zullen via de e-Box van de Sociale Zekerheid naar de ondernemingen verstuurd worden. Daartoe moet de onderneming zich registreren op het portaal van de Sociale Zekerheid. Die registratie kan nu al gebeuren via https://www.socialsecurity.be/site_nl/general/helpcentre/registration/r…. Ondernemingen die al geregistreerd zijn en dus over een actieve e-Box beschikken, zullen in de e-Box een aparte ruimte kunnen openen voor de sociale verkiezingen 2016. De FOD Werk zal nog nadere toelichting verstrekken over het gebruik van de e-Box in het kader van de sociale verkiezingen 2016.
*Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen, van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven en van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, www.dekamer.be, 54 – 1048/005. Bij het opstellen van deze bijdrage was de wet nog niet bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.