Ondernemingen die sociale verkiezingen moeten organiseren, moeten tijdens de eerste maanden van 2016 absoluut vermijden om ontslagen door te voeren. Zij weten dan namelijk nog niet welke werknemers zullen worden voorgedragen als kandidaat, terwijl de ontslagbescherming waar de kandidaten van genieten wel al van toepassing is. Een werkgever die een werknemer ontslaat die achteraf een kandidaat blijkt te zijn, moet een draconische schadevergoeding betalen (tenzij de werknemer tijdig om zijn re-integratie verzoekt, en de werkgever dit tijdig aanvaardt).
Ontslagbescherming van personeelsafgevaardigden en van kandidaten
Personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraad en in het comité voor preventie en bescherming op het werk, alsook niet-verkozen kandidaten, zijn beschermd tegen ontslag. Zij kunnen alleen worden ontslagen om een dringende reden die vooraf door de arbeidsrechtbank is aangenomen, of om economische of technische redenen die vooraf door het bevoegde paritair comité zijn erkend.
In geval van ontslag van een personeelsafgevaardigde of kandidaat-personeelsafgevaardigde zonder naleving van de voorwaarden en procedures, is de werkgever een bijzonder hoge vergoeding verschuldigd die twee tot ruim acht jaar loon kan bedragen, afhankelijk van het tijdstip van het ontslag, de anciënniteit van de betrokken werknemer en het al dan niet tijdig aanvragen van re-integratie in de onderneming.
Bij elk ontslag dat wordt overwogen, moet dus vooraf worden nagekeken of de betrokken werknemer personeelsafgevaardigde is in de ondernemingsraad of in het comité voor preventie en bescherming op het werk, dan wel of hij voorgedragen is als kandidaat voor deze organen.
Wanneer in de onderneming geen comité voor preventie en bescherming op het werk is opgericht, maar wel een vakbondsafvaardiging bestaat, oefent de vakbondsafvaardiging de opdrachten van het comité voor preventie en bescherming op het werk uit. In dat geval genieten de leden van de vakbondsafvaardiging dezelfde bescherming als de personeelsafgevaardigden in de comités voor preventie en bescherming op het werk.
Het gevaar van de occulte periode
De ontslagbescherming van de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraad en in het comité voor preventie en bescherming op het werk, en van de kandidaat-personeelsafgevaardigden, vangt aan op de 30e dag voorafgaand aan de aanplakking van het bericht dat de verkiezingsdatum vaststelt. De aanplakking van het bericht gebeurt op de zogenaamde "dag X", die 90 kalenderdagen vóór de verkiezingsdag valt. Afhankelijk van de dag waarop sociale verkiezingen in de onderneming worden georganiseerd (tussen 9 en 22 mei 2016), valt dag X tussen 9 en 22 februari 2016, en valt dag "X-30" tussen 10 en 23 januari 2016.
De kandidatenlijsten voor de sociale verkiezingen van 2016 moeten ten laatste op dag "X+35" bij de werkgever of via de webapplicatie worden ingediend, dit is ten laatste op een dag die ligt tussen 15 en 28 maart 2016 (afhankelijk van de datum waarop sociale verkiezingen in de onderneming worden georganiseerd). Maar zoals hierboven toegelicht, zijn de kandidaten al vanaf januari beschermd tegen ontslag. De ontslagbescherming gaat dus in voordat de werkgever op de hoogte is van de kandidatuur!
De periode tussen dag "X-30" (10-23 januari 2016) en "X+35" (15-28 maart 2016) is de zogenaamde "occulte periode", aangezien de werkgever die tijdens deze periode overgaat tot ontslag, het risico neemt zonder het te weten een beschermde werknemer te ontslaan en daarbij de voorgeschreven procedures niet te volgen, wat hem duur kan komen te staan.
Ook na dag "X+35" is het nog opletten geblazen: de organisaties die kandidaten hebben voorgedragen, kunnen in bepaalde gevallen kandidaten op de lijst nog vervangen tot de veertiende dag vóór de verkiezingen.
Conclusie
Ondernemingen die sociale verkiezingen moeten organiseren, doen er dus goed aan om tijdens de eerste maanden van 2016 elke vorm van ontslag (met inbegrip van ontslagen voor het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag, dit is het vroegere brugpensioen) te vermijden. Eventuele voorgenomen ontslagen worden best nog vóór 2016 doorgevoerd.