Aangedreven door Europese, federale en regionale initiatieven blijft de energie- en duurzaamheidssector ook in 2024 volop in beweging. Een belangrijke ontwikkeling in de transitie naar een duurzamere Vlaamse industrie is het nieuwe decreet van 29 maart 2024 over het vervoer van koolstofdioxide via pijpleidingen (“het CO₂-Decreet”). Op 7 juni 2024 keurde de Vlaamse Regering ook het uitvoeringsbesluit (“CO₂-Besluit”) goed dat het CO₂-Decreet binnenkort in werking zal laten. We overlopen voor u de hoofdlijnen van deze Vlaamse wetgeving, die voorloopt op de Europese wetgeving.
Achtergrond
De noodzaak om de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen is een cruciaal element om de klimaatdoelstellingen te halen. Vandaag zijn er dan ook al verschillende initiatieven die zich richten op het afvangen, opslaan en hergebruiken van CO₂ om zo een meer koolstofneutrale bedrijvencluster te creëren. Het CO₂-Decreet en zijn uitvoeringsbesluit bieden de juridische duidelijkheid en ondersteuning die nodig is voor de uitbouw van dergelijke projecten.
Het CO₂-Decreet is een reactie op de beperkte reikwijdte van de CCS-richtlijn (“CCS” of Carbon Capture and Storage). Deze richtlijn van 2009, die in Vlaanderen werd omgezet met het Decreet van 8 mei 2009 en het Besluit van 15 juli 20211 betreffende de Diepe Ondergrond, richtte zich uitsluitend op de geologische opslag van CO₂, zonder rekening te houden met het transport en hergebruik ervan (“CCU” of Carbon Capture and Utilisation). Het nieuwe CO2-Decreet beoogt deze leemte op te vullen door een wettelijk kader te bieden voor zowel het transport van koolstofdioxide via pijpleidingen als de infrastructuur voor vloeibaarmaking en hergebruik ervan. Deze wetgeving is dus reeds een feit, nog voordat een nieuw Europees instrument tot stand komt.
Inhoud
Het CO₂-Decreet regelt voornamelijk verschillende soorten infrastructuur om koolstofdioxide te vervoeren en introduceert daarvoor enkele belangrijke concepten:
-
De lokale cluster: lokale clusters zijn netwerken van pijpleidingen die koolstofdioxide van minimaal twee producenten in een geografisch afgebakend gebied vervoeren. Deze clusters zijn vergelijkbaar met het distributienet voor elektriciteit en gas.
-
Het vervoersnetwerk: dit netwerk vervoert CO₂ over langere afstanden, bijvoorbeeld tussen lokale clusters, naar andere gewesten of naar pijpleidingen in de Noordzee. Het vervoersnetwerk functioneert zoals het transmissienet voor elektriciteit en gas.
-
Het gesloten industrieel net voor koolstofdioxide: dit regime biedt ondernemingen de mogelijkheid om, onder strenge voorwaarden, een eigen netwerk voor CO₂-transport op te zetten. Zo schrijft het decreet voor dat de ondernemingen die het net willen gebruiken deel moeten uitmaken van een geïntegreerd productie- en/of exploitatieproces. Dit net is vergelijkbaar met gesloten distributienetten voor elektriciteit en gas.
-
De terminal voor vloeibaarmaking: deze infrastructuur maakt koolstofdioxide vloeibaar voor vervoer of verscheping naar opslaglocaties of verbruikerslocaties, en is bedoeld voor collectief gebruik door (minstens twee) producenten.
Het CO₂-Decreet bepaalt hoe de verschillende systemen gereguleerd worden. Lokale clusters en het vervoersnetwerk worden streng gereguleerd om efficiënt gebruik van de infrastructuur te waarborgen en natuurlijke monopolies te voorkomen. De regulator bepaalt voor deze netwerken onder andere de kwaliteitsnormen, tariefvoorwaarden en de toegang voor derden. Voor gesloten industriële netten is er meer vrijheid, wat eigen is aan het concept van een gesloten net en synergiën tussen productie- en exploitatieprocessen mogelijk maakt.
Conclusie
Met dit nieuwe decreet voor koolstofdioxidevervoer zet Vlaanderen een belangrijke stap in de richting van een duurzamere en efficiëntere economie. Deze regelgeving biedt vooral meer duidelijkheid voor bedrijven die willen investeren in CO₂-opvang en –hergebruik.
Wij staan klaar om u te ondersteunen bij de juridische aspecten van deze transitie en ervoor te zorgen dat uw projecten voldoen aan de nieuwe wettelijke eisen.
Heeft u vragen over dit nieuwe decreet of andere energierechtelijke kwesties? Aarzel dan niet om ons te contacteren.
